Enflasyon düzeltmesi 2023 yılı sonuna ertelendi

Değerli Fortune okuyucularım bu yazımda enflasyon düzeltmesi uygulaması hakkındaki görüşlerimizi sizinle paylaşmak istiyorum.

Enflasyon düzeltmesi, paranın satın alma gücündeki değişmeler nedeniyle, gerçek durumu yansıtmayan mali tabloların, gerçek durumu yansıtır hale gelmelerini sağlamak üzere yapılan bir işlemdir. Vergi Usul Kanunu’nda bu tanım, “parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarlarının düzeltme katsayısı ile çarpılması suretiyle, malî tablonun ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanması” olarak açıklanmıştır. Enflasyon düzeltmesinde mali tablolarda yer alan hesaplar, parasal olan ve parasal olmayan kıymetler olarak ikiye ayrılmaktadır. Fiyatlar düzeyindeki artışlar mali tablolarda yer alan parasal kıymetleri etkilememektedir. Ancak   parasal olmayan kıymetler Vergi Usul Kanunu’ndaki değerleme hükümleri gereği mali tablolarda tarihi değerleri ile gösterildiğinden bilanço günündeki gerçek değerlerini göstermemektedir.  İşte bu hesaplarda yer alan değerlerin bugünkü fiyatlar ile mali tablolarda gösterilmesinin sağlanması için emtia stokları, bina, arsa, makine, demirbaş gibi her türlü duran varlıklar, iştirakler, birikmiş amortismanlar, sermaye, yasal yedekler, olağanüstü yedekler gibi benzeri hesaplar parasal olmayan hesaplar olarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulurlar.

Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi uyarınca kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde %100'den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10'dan fazla olması halinde mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutmaları gerekmektedir.

Enflasyon düzeltmesi uygulaması ilk olarak 2003 ve 2004 yıllarında yapılmıştı. Ancak izleyen yıllarda kanunda sayılan şartların oluşmaması nedeniyle enflasyon düzeltmesine ilişkin herhangi bir uygulama bugüne kadar yapılmamıştır.

Ancak Aralık 2021 sonu itibarı ile kanunda belirtilen söz konusu şartlar oluşmuş bulunmaktadır. Dolayısı ile kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 2021 yılı 4. dönem geçici vergilendirme döneminde mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutmaları gereği ortaya çıkmıştır.

Bununla birlikte, enflasyon düzeltme işlemlerinin yoğun işlem ve zaman gerektirdiği düşüncesiyle, 7352 sayılı kanun ile bir düzenleme yapılmış ve enflasyon düzeltmesi uygulaması 31.12.2023 tarihine ertelenmiştir.

Bu çerçevede 2021 ve 2022 yıllarında enflasyon düzeltmesi uygulanmayacaktır. Buna karşın enflasyon düzeltmesi, şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın 2023 yılı 1.,2. ve 3. geçici vergi dönemleri hariç sadece 31.12.2023 tarihli mali tablolar için uygulanacaktır.

31.12.2023 tarihli mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulması nedeniyle hesaplanan kâr veya zarar farkı geçmiş yıllar kârları ya da geçmiş yıllar zararları hesaplarında gösterilecek ve bu şekilde tespit edilecek olan kâr veya zarar 2023 hesap dönemi vergiye tabi kazancı ile ilişkilendirilmeyecektir. Buna karşın 2024 yılında şartların gerçekleşmesi halinde yapılacak enflasyon düzeltmesi neticesinde ortaya çıkan kâr ve zararlar söz konusu yılın kâr ve zararını doğrudan etkileyecektir.