"Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğ'de Değişiklik Yapılmasına Dair 4 Seri No.Lu Tebliğ Taslağı Yayınlanmıştır''

Bilindiği üzere 25.02.2020 tarih ve 31050 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2151 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile, Türkiye Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımı (BEPS) 13 numaralı eylem planında yer alan transfer fiyatlandırması raporlama standartları çerçevesinde düzenleme yapılmıştı. Bu defa söz konusu karar ile ilgili olarak 1 Seri No.lı Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğde değişiklik yapılmasına ilişkin 4 seri No.lı Tebliğ Taslağı yayınlanmış, mükelleflerin görüş ve önerilerine sunulmuştur.

Tebliğ taslağı ile Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımı (BEPS) 13 numaralı eylem planında düzenlenmiş olan ve OECD Transfer Fiyatlandırması Rehber’ine de giren üç aşamalı raporlama standartlarına ilişkin (Ülke Bazlı Raporlama, Genel Rapor ve Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu) detaylara yer verilmiştir.

Ayrıca taslakta ilişkili kişi tanımında farklı yorumlanabilen “%10 ortaklık payı” kavramına verilen örnekler ile açıklık getirilmiştir. Tebliğ taslağının ve eklerinin geliştirilmesi ve yayımlanmaya hazır hale getirilmesi için Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından çalışmalar devam etmekte olup, mevcut taslakta yer alan konuların geliştirilmesi, değiştirilmesi veya katkıda bulunulması ile ilgili görüş ve öneriler 1 Mayıs 2020 tarihine kadar transferfiyatlandirmasi@gelirler.gov.tr e-posta adresine iletilebilecektir. Tebliğ taslağında yer verilen önemli konu başlıkları ve açıklamalar aşağıdaki gibidir.

1. BELGELENDİRME YÜKÜMLÜLÜKLERİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

1.1. ÜLKE BAZLI RAPORLAMA

1.1.1. İlgili Tanımlar Grup:

Ortaklık ya da kontrol ilişkisi aracılığıyla bağlı olan ve yürürlükteki muhasebe ve finansal raporlama standartları uyarınca, konsolide finansal tablolar hazırlaması gereken ya da gruptaki herhangi bir işletmenin hisseleri borsada işlem görse idi, konsolide finansal tablolar hazırlaması gerekecek olan işletmelerin tümünü ifade eder.

Çok uluslu işletmeler grubu (ÇUİ): Farklı ülkelerde mukim olan iki veya daha fazla işletmenin dahil olduğu grubu veya bir işletmenin başka bir ülkede işyeri veya daimi temsilcisi aracılığıyla faaliyette bulunmasından dolayı vergiye tabi olması nedeniyle oluşan grubu ifade eder.

İşletme: Çok uluslu işletmeler grubunun konsolide finansal tablolarına dahil edilmiş ayrı ticari birimini, işyeri veya daimi temsilcisini ifade eder.

Raporlayan işletme: Çok uluslu işletmeler grubu adına, ülke bazlı raporu sunacak olan işletmeyi ifade eder. Nihai ana işletmesi Türkiye’de mukim olan çok uluslu işletmeler grubunda, ülke bazlı raporu İdareye nihai ana işletme sunar. Ancak, vekil işletme veya çok uluslu işletmeler grubunun Türkiye’de mukim işletmelerinden biri de raporlayan işletme olabilir. Nihai ana işletme: Çok uluslu işletmeler grubunun, işletmenin mukim olduğu ülkede uygulanan muhasebe ve finansal raporlama standartları uyarınca, konsolide finansal tablolar hazırlaması gereken ya da hisseleri, mukim olduğu ülkede borsada işlem görse idi, konsolide finansal tablolar hazırlaması gerekecek olan hakim işletmesini ifade eder.

Vekil işletme: Çok uluslu işletmeler grubu tarafından nihai ana işletmeye yegâne vekil olarak tayin edilmiş ve ülke bazlı raporu çok uluslu işletmeler grubu adına sunacak olan işletmeyi ifade eder.

Yetkili makam anlaşması: Uluslararası bir anlaşmaya taraf olan ülkelerin yetkili makamları arasında olan ve taraf ülkeler arasında ülke bazlı raporun değişimini sağlayan anlaşmayı ifade eder.

Uluslararası anlaşma: 30.10.2017 tarihli ve 2017/10969 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan ve ülkeler arasında vergi konularında bilgi değişimi için yasal yetki sağlayan “Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi”ni, iki veya çok taraflı vergi anlaşmalarını ya da vergi konularında bilgi değişimi anlaşmalarını ifade eder.

Sistemik hata: Ülke bazlı raporun değişimine ilişkin anlaşmaya taraf olan diğer ülke gelir idaresinin ülke bazlı raporun otomatik değişimini askıya almasını ya da kendi ülke gelir idaresine sunulan bir ülke bazlı raporu otomatik olarak İdareye sunmamasını ifade eder.

1.1.2. Raporlama Yükümlülüğü Ülke Bazlı Rapor, toplam konsolide grup geliri, 750 milyon Avro ve üzerinde olan ÇUİ Grubunun Türkiye’de mukim nihai ana işletmesi veya vekil işletmesi tarafından hazırlanacaktır.

Bununla birlikte, nihai ana işletmenin veya vekil işletmenin Türkiye’de bulunmadığı durumlarda yukarıdaki haddin aşılması ve aşağıdaki koşullardan birinin gerçekleşmesi halinde Türkiye’de mukim işletme ülke bazlı raporu vekil işletme olarak elektronik ortamda İdareye sunar:

1. Nihai ana işletmenin veya vekil işletmenin mukim olduğu ülkede, ülke bazlı raporlamaya ilişkin zorunluluğun bulunmaması,

2. Nihai ana işletmenin veya vekil işletmenin mukim olduğu ülkede ülke bazlı raporlamaya ilişkin zorunluluk bulunması ve İdare ile nihai ana işletmenin veya vekil işletmenin mukim olduğu ülke idaresi arasında uluslararası bir anlaşmanın olması ancak ülke bazlı rapor bilgilerinin paylaşımına ilişkin yürürlükte olan bir yetkili makam anlaşmasının bulunmaması,

3. Nihai ana işletmenin veya vekil işletmenin mukim olduğu ülkede ülke bazlı raporlamaya ilişkin zorunluluk bulunması, İdare ile nihai ana işletmenin veya vekil işletmenin mukim olduğu ülke idaresi arasında uluslararası bir anlaşmanın ve ayrıca ülke bazlı raporların değişimine ilişkin yetkili makam anlaşmasının olması, ancak bilgi paylaşımında sistematik bir hata olması. Türkiye’de mukim birden fazla işletme bulunması durumunda sadece biri, ülke bazlı raporlama yapacaktır. Ülke bazlı raporlamaya ilişkin herhangi bir muafiyet bulunmamakta olup raporlanan hesap dönemi için belirlenen haddi aşan çok uluslu işletmeler grubu, ülke bazlı raporu hazırlamak ve elektronik ortamda İdareye sunmak zorundadır.

1.1.3. Konsolide Grup Geliri ve 750 Milyon Avro’nun Hesaplanması

İlgili raporlama dönemi için dikkate alınacak konsolide grup geliri, raporlanan hesap döneminden bir önceki hesap döneminin konsolide finansal tablolarına göre belirlenecektir.

Örneğin, 2019 yılı raporlaması için grubun, 2018 yılı konsolide finansal tablolarındaki toplam konsolide geliri dikkate alınacaktır. 2019 hesap dönemi ile ilgili olarak, çok uluslu işletmeler grubunun konsolide grup geliri 2018 hesap dönemi için 750 milyon Avro’nun altında ise 2019 hesap dönemi için ülke bazlı rapor hazırlanmayacaktır.

Ancak 2020 hesap dönemi ile ilgili olarak aynı çok uluslu işletmeler grubunun konsolide grup geliri 2019 hesap dönemi için 750 milyon Avro veya üzerinde olması durumunda 2020 hesap dönemi için ülke bazlı rapor hazırlanacaktır. Konsolide finansal tabloların Avro dışında bir para biriminde düzenlenmesi halinde, 750 milyon Avro’nun hesaplanmasında, bir önceki hesap dönemi için Merkez Bankası’nca belirlenen döviz alış kurlarının ortalaması dikkate alınacaktır.

Örneğin 2019 yılı raporlama haddinin belirlenmesi için, 2018 yılı için Merkez Bankası tarafından belirlenen döviz alış kurlarının ortalaması kullanılacaktır. Konsolide finansal tabloların hazırlanmasında farklı para biriminin kullanılması durumunda buna ilişkin açıklamalara da ülke bazlı raporda yer verilmelidir.

1.1.4. Rapor Kapsamı

Ülke Bazlı Rapor, 3 adet tablodan oluşmaktadır. Bu tablolarda yer alması gereken bilgiler aşağıda özetlenmiştir.

Tablo 1

Çok uluslu işletmeler grubunun faaliyet gösterdiği her bir ülke ile ilgili;

•Gelir miktarı

- Vergi öncesi kar/zarar,

- Ödenen gelir/kurumlar vergisi,

- Tahakkuk eden gelir/kurumlar vergisi,

- Sermaye,

- Geçmiş yıl karları,

- Çalışan sayısı ile

- Nakit ve nakit benzeri dışında maddi duran varlıklar 

Tablo 2

Çok uluslu işletmeler grubunun her bir işletmesi için,

- İşletmenin adı/unvanı,

- işletmenin kurulduğu ülke vergisel açıdan mukim olduğu ülkeden farklı ise bu ülkenin adı ile

- her bir işletmenin ana faaliyetleri

Tablo 3

•İlave Açıklamalar

1.1.5. Bildirim Kapsama giren ÇUİ grubu üyelerinin;

- Nihai ana işletme veya vekil işletme olup olmadıkları,

- Grup adına hangi işletmenin raporlama yapması gerektiğini ve

- Raporlanan hesap dönemi hakkındaki bilgileri Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirme yükümlülükleri bulunmaktadır.

İlk ülke bazlı rapor için bildirimler 31 Ağustos 2020 günü saat 23:59’a kadar; takip eden yıllara ilişkin söz konusu bildirimler ise her yılın Haziran ayı sonuna kadar “ülke bazlı raporlamaya ilişkin bildirim formu” doldurularak Gelir İdaresi Başkanlığı’na sunulacaktır. Bu çerçevede hesap dönemi takvim yılı olan mükelleflerin

- 2019 raporlaması için 31 Ağustos 2020 tarihine,

- 2020 ve sonraki dönem raporlamaları için ise her yılın Haziran ayı sonuna kadar bildirim yapmaları gerekmektedir.

Bildirim formu, raporlanan hesap döneminden bir önceki hesap döneminde konsolide grup geliri 750 milyon Avro ve üzerinde olan çok uluslu işletme grupları tarafından doldurulacaktır. Kâğıt ortamında (elden veya posta ile) bildirim formu kabul edilmeyecektir.

ÇUİ grubunun nihai ana işletmesinin Türkiye’de mukim bir işletme olması durumunda, bu bildirimin çok uluslu işletme grubu adına sadece nihai ana işletme tarafından yapılması gerekmektedir. Söz konusu bildirim, nihai ana işletmesi Türkiye’de mukim olmayan ÇUİ grubu adına, Türkiye’de mukim grup üyelerinden biri tarafından yapılabilecektir.

1.1.6. Raporlama Ülke Bazlı Raporlama, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinden (www.gib.gov.tr)/BTRANS linkine bağlanarak mevcut e-Beyanname kullanıcı kodu ve şifresi ile gönderilecektir. Ülke bazlı rapor ile ilgili söz konusu bilgilere ilişkin veri format ve standardı Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca (Gelir İdaresi Başkanlığı BTRANS aracılığıyla) duyurulacaktır. Bilgi verme formatında ve standartlarında yapılacak ekleme, çıkarma, zorunlu alan olarak belirleme gibi değişiklikler de ayrıca (Gelir İdaresi Başkanlığı BTRANS aracılığıyla) duyurulacaktır.

Veriler bu sistem üzerinden İdareye iletilecektir. Raporlayan işletmenin, ilk veri iletim tarihinden önce BTRANS başvurularını tamamlaması gerekmektedir. Nihai ana işletmesi Türkiye’de bulunan ÇUİ grubu adına hazırlanan ülke bazlı rapor, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ve/veya çok taraflı uluslararası anlaşmalar çerçevesinde karşılıklı olarak diğer ülke vergi idareleri ile paylaşılabilir. Karşılıklı bilgi paylaşımı yapılan ülkelerin listesi, İdare tarafından ilan edilecektir. Taslak tebliğin yayınlandığı tarih itibariyle, kamuoyuna açıklanmış bir ülke listesi bulunmamaktadır.

1.2. GENEL RAPOR

Genel rapor çok uluslu işletmeler grubunun, (A) Organizasyon Yapısı,

1. Grubun hukuki ve ortaklık yapısı ile faal olan işletmelerin coğrafi konumunu gösteren bilgiler şeması. (B) İşletme Faaliyetlerinin Tanımı, 1. İşletme kârını oluşturan temel unsurlar,

2. Grup cirosunun %5’inden fazlasına tekabül eden miktardaki ürün ve hizmetler ile grup tarafından sunulan en büyük beş ürün veya hizmete ilişkin tedarik zincirinin açıklanması,

3. Yukarıdaki ürün ve hizmetler açısından büyük coğrafi pazarlara ilişkin bilgiler,

4. Ar-Ge hizmetleri dışında grup üyeleri arasında düzenlenen önemli hizmet sözleşmelerini gösteren tablo ve kısa açıklamalar ile grup içi hizmetler için fiyat tespitine ve hizmet maliyetlerinin dağılımına ilişkin transfer fiyatlandırma politikası ve önemli hizmetleri sağlayan belli başlı lokasyonlar hakkında açıklamalar,

5. Gerçekleştirilen önemli işlevler, üstlenilen önemli riskler ve kullanılan önemli varlıklar temelinde, her bir grup işletmesi tarafından grup bünyesinde yaratılan değere yapılan katkıları açıklayan işlev analizi,

6. İlgili hesap dönemi içinde, işletmelerin önemli mahiyetteki yeniden yapılandırma, devir ve satış işlemlerinin açıklanması. (C) Sahip Olunan Gayrimaddi Haklar,

1. Gayrimaddi hakların geliştirilmesi, mülkiyeti ve kullanımına ilişkin grubun ayrıntılı stratejisi hakkında açıklamalar ile belli başlı Ar-Ge tesislerinin ve Ar-Ge yönetim merkezinin lokasyonuna ilişkin açıklamalar,

2. Transfer fiyatlandırması amaçları bakımından grubun sahip olduğu önemli gayrimaddi haklar ve bunların hangi grup üyesinin mülkiyetinde olduğunu gösteren liste,

3. Maliyet katkı anlaşmaları, temel araştırma hizmet sözleşmeleri ve lisans anlaşmaları dahil gayrimaddi haklarla ilgili ilişkili kişiler arasında yapılan sözleşmelerin listesi,

4. Ar-Ge ve gayrimaddi haklarla ilgili grubun transfer fiyatlandırması politikalarını açıklayan bilgiler, 5. Hesap dönemi içinde, ilişkili kişiler arasında gerçekleşen önemli gayrimaddi hak transferleri hakkında genel açıklamalar (ilgili işletmeleri, ülkeleri ve yapılan ödemeleri de içerecek şekilde). (

D) Grup İçi Finansal İşlemler,

1. İlişkisiz taraflarla yapılan önemli finansal anlaşmalar dahil, grubun nasıl finanse edildiğine ilişkin açıklamalar,

2. Grup adına merkezi finansman işlevi üstlenen grup üyelerine ilişkin tanımlamalar (bu işletmelerin etkin yönetim merkezinin yeri ve kurulduğu ülke bilgileri dahil),

3. İlişkili kişiler arasındaki finansman sözleşmelerine ilişkin grubun genel transfer fiyatlandırması politikaları hakkında genel açıklamalar

(E) Finansal ve Vergisel Durum,

1. Hesap dönemi ile ilgili olarak finansal raporlama, yasal mevzuat, iç yönetim, vergi veya başka amaçlar nedeniyle hazırlanmış olan grubun konsolide finansal tabloları,

2. Grubun yürürlükte olan tek taraflı peşin fiyatlandırma anlaşmalarının ve diğer vergi idareleri tarafından verilen, gelirin ülkeler arasındaki dağılımına ilişkin özelgelerin listesi ile bunlara ilişkin özet bilgiler. içerecek şekilde beş ana kategoriden oluşur.

İlk Genel Rapor,

- Hesap dönemi takvim yılı olan mükellefler için 2019 hesap dönemi,

- özel hesap dönemi olan mükellefler için ise 1 Ocak 2019 tarihinden sonra başlayan hesap dönemi için hazırlanacaktır.

Söz konusu raporun ilgili hesap dönemini takip eden hesap döneminin sonuna kadar hazırlanması ve bu süre sona erdikten sonra, istenmesi durumunda, Gelir İdaresi Başkanlığı’na veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara ibraz edilmesi zorunlu olacaktır.

Örneğin, hesap dönemi 1.1.2019-31.12.2019 arası olan mükelleflerin 31.12.2020 tarihine kadar genel raporu hazırlamaları gerekmektedir. Genel rapor, çok uluslu işletmeler grubuna bağlı ve bir önceki hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan bilançodaki aktif büyüklüğü ve gelir tablosundaki net satışlar tutarının her ikisi de 500 milyon TL ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafından hazırlanacaktır.

Örneğin, 2019 yılı için Genel Rapor hazırlama haddi için 2018 yılı kurumlar vergi beyannamesindeki bilanço ve gelir tablosu tutarları dikkate alınacaktır.

1.3. YILLIK TRANSFER FİYATLANDIRMASI RAPORU

Yıllık transfer fiyatlandırması raporunun formatı, hali hazırda 1 No.’lı Transfer Fiyatlandırması Genel Tebliği’nde yer almaktadır. 4 no.’lı Taslak Tebliğ ile, yıllık transfer fiyatlandırması raporunda yer alması gereken bilgi ve belgeler listesine aşağıdaki yeni ilaveler yapılmıştır:

۔ İşlem konusu yıl içinde ilişkili ve ilişkisiz kişilerle yapılan işlem kategorisi ile bu işlemlerin ülke bazında tutarı (hali hazırdaki 1 no.lı Tebliğdeki listede; “işlem konusu yıl içinde ilişkili ve ilişkisiz kişilerle yapılan işlemlerin miktarı ile fatura, dekont vb belgeler” istenmektedir)

۔ Emsal fiyatın tespit edilmesi için çok yıllı analizin yapılmış olması durumunda, bunun sebeplerine ilişkin bilgi,

۔ Mevcut, tek taraflı, iki taraflı veya çok taraflı peşin fiyatlandırma anlaşmalarının birer örneği,

۔ Transfer fiyatlandırması yönteminin uygulanmasında kullanılan finansal bilgiler.

2. İLİŞKİLİ KİŞİ TANIMINDA %10’LUK SINIRIN HESAPLANMASI

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Aktarımı” nı düzenleyen 13. Maddesinin (2) numaralı fıkrasında, “ilişkili kişi” kapsamında sayılmak için aranan “en az %10 oranında ortaklık, oy ve kar payı hakkının bulunması” şartına ilişkin olarak 9.8.2016 tarihinden itibaren 6728 sayılı Kanun ile; “ortaklık ilişkisi olmadan doğrudan veya dolaylı olarak en az %10 oranında oy veya kar payı hakkının olduğu durumlarda da, tarafların ilişkili kişi sayılacağı ve ilişkili kişiler açısından bu oranların topluca dikkate alınacağı” hususları ilave hüküm olarak zaten eklenmişti.

Uygulama konusunda oluşabilecek tereddütleri ortadan kaldırmak amacıyla Tebliğ Taslağında %10 sınırının hesaplanması ve uygulanması ile ilgili 7 adet örneğe yer verilmiştir. Buna göre doğrudan ortaklık durumunda %10’un altında bir ortaklık payına sahip olan hissedar Transfer Fiyatlandırması mevzuatına göre ilişkili kişi olarak değerlendirilmeyecektir.

Aşağıda iki adet örneğe yer verilmiştir.

Örnek 1: (X) Ltd. Şti. (Y) A.Ş.’nin %20 oranında ortağıdır. Bu durumda, (X) ve (Y) arasındaki ilişkinin boyutu Kanunda belirtilen %10 şartını karşıladığı için bu iki kurum arasında gerçekleşen işlemler örtülü kazanç dağıtımı hükümleri kapsamında değerlendirilir.

(X) Ltd.Şt i%20 (Y) A.Ş.

Örnek 2: (X) Ltd. Şti. (Y) A.Ş.’nin %20 oranında ortağı, (Y) A.Ş. de (Z) Ltd. Şti.’nin %80 oranında ortağıdır. Bu durumda, (X) ve (Z) ilişkili kişi olup aralarındaki ortaklık ilişkisi (%20*%80 =) %16, Kanunda belirtilen %10 şartını karşıladığı için (X) ve (Z) arasında gerçekleşen işlemler örtülü kazanç dağıtımı hükümleri kapsamında değerlendirilir.

3. GRUP İÇİ HİZMETLERE İLİŞKİN İLAVE AÇIKLAMA

Taslak Tebliğin 8. Maddesi ile 1 No.’lı Transfer Fiyatlandırması Genel Tebliğinin “11.3. Grup İçi Hizmetlerde Emsallere Uygun Bedelin Belirlenmesi” bölümüne “Öte yandan, sağlanan grup içi hizmet nedeniyle yapılan ödemeler, alınan hizmetin mahiyetine göre, iç mevzuat hükümleri ve ilgili çifte vergilendirmeyi önleme anlaşma hükümleri de dikkate alınmak suretiyle vergilendirilir” şeklinde bir ifade eklenmiştir.

Söz konusu ifade ile grup içi hizmetlerin, alınan hizmetlerin mahiyeti, iç mevzuat ve çifte vergilendirmeyi önleme anlaşma hükümleri dikkate alınarak vergilendirileceği vurgulanmıştır.

Söz konusu taslak tebliğ ile ilgili olarak gelen geri bildirimlerden sonra tebliğin yakın zamanda yayınlanması beklenmektedir.

Söz konusu Tebliğ Taslağı için tıklayınız.

EK-5 Ülke Bazlı Raporlamaya İlişkin Bildirim Formuna ulaşmak için tıklayınız.

EK-5 Ülke Bazlı Raporlamaya İlişkin Bildirim Formunun Doldurulmasına İlişkin Açıklamalara ulaşmak için tıklayınız.

EK-6 Ülke Bazlı Rapora ulaşmak için tıklayınız.

EK-6 Ülke Bazlı Raporun Doldurulmasına İlişkin Açıklamalara ulaşmak için tıklayınız.

Saygılarımızla,

EK: Gelir İdaresi Başkanlığı Duyurusu

(*) Sirkülerlerimizde yer verilen açıklamalar sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tereddüt edilen hususlarda kesin işlem tesis etmeden önce konusunda uzman bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiyemiz olup; sadece sirkülerlerimizdeki açıklamalar dayanak gösterilerek yapılacak işlemler sonucunda doğacak zararlardan müşavirliğimiz sorumlu olmayacaktır.

(**) Sirkülerlerimiz hakkında görüş, eleştiri ve sorularınız için aşağıda bilgileri yer alan uzmanlarımıza yazabilirsiniz.